Organisatie of organiseren?

Tijden veranderen (vanzelf), bij organisaties is dat lastig. Of toch niet?
Zoek het woord organisatie op in een online encyclopedie en je treft twee definities:

(….) 1. ‘De wijze waarop een organisatie functioneert. Bij voorkeur is dit het resultaat van organiseren, maar soms is een organisatie historisch gegroeid zonder bewuste organisatie activiteit.’

Wat mij opvalt in deze definitie is dat er een verschil wordt gemaakt tussen organiseren (de activiteit) en organisatie (het resultaat). Organisatie is dus gestold organiseren. In snel veranderende tijden hebben we volgens mij de lenigheid van organiseren nodig en staat de starheid van ‘organisatie’ ons regelmatig in de weg.

(….) 2. ‘Een levend en door deelnemers bewust gezocht samenwerkingsverband tussen natuurlijke of rechtspersonen, die daarbij al dan niet gebruik maken van middelen. Een organisatie in deze zin is een zelfstandig geordend geheel van mensen en middelen die bepaalde processen uitvoeren.’

Bij deze definitie valt me op dat het beschreven wordt als een vrijwillig collectief. Eckhart Wintzen, de helaas veel te vroeg overleden grondlegger van BSO, zei enige tijd geleden al dat veel organisaties georganiseerd zijn rond angst, dwang en wantrouwen.
Organisaties moeten zich aanpassen aan de tijdsgeest waarin ze opereren. Anders worden ze overbodig. Aanpassen (b)lijkt echter lastig in de praktijk. Ik denk dat de crux zit in twee dingen:
1. Minder leunen op de (schijn)veiligehid van de organisatie en durven om bewust het dynamische proces van organiseren aan te gaan. Beantwoord de vraag maar eens: “hoe zou ik mijn organisatie inrichten als ik het overnieuw zou doen?”
2. Bouw vrijwillige collectieven in plaats van collectieven waarin mensen op basis van angst, dwang en wantrouwen worden ingezet als Human Resource.